Zer da eta zertarako balio du?

INFORMAZIO-SAREA.

Espainian, egitura-funtsen kudeaketa Estatuko Administrazio Orokorreko (EAO) ministerio hauetan zentralizatzen da:

• Ogasun Ministerioaren eta Funtzio Publikoaren, Eskualde Garapeneko Europako Funtsari dagokionez.
• Lanaren eta Gizarte Gaien Ministerioa (EGFri dagozkion alderdietan).
• Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministerioa (NBBEF-O eta ABFT arloan eskumenak dituena).

Sail bakoitzak (espainiar ikuspegitik) sareko nodo zentral gisara jarduten du. Nodo horiek harremanetan daude, alde batetik, Europako Batzordearekin, eta, bestetik, emandako laguntzen onuradunekin (administrazio zentralak, autonomikoak eta tokikoak, eta sektore pribatuak emandako laguntzak).

Bestalde, nodo zentral horiek elkarrekin oso lotuta daude, beharrezko informazioa finkatu eta integratu ahal izateko.

Xehetasun funtzional handiagoko ikuspegitik, EBko funts horien kudeaketan inplikatuta dauden eragile-motak bereiz daitezke:

• EGEF, EGF, NBBEF-O eta ABFTa administratzeaz arduratzen diren unitateak. Kasu batzuetan, kudeaketa-agintaritza gisara jarduten dute, eta besteetan, ordainketa-agintaritza gisara.
• Emandako laguntzak gauzatzen dituzten organoak (azken onuradunak); horiek finantzaketa propioa jarri behar dute.
• Bitarteko erakundeak; horietako bakoitzean hainbat organo gauzatzaile daude.
• Ogasun Ministerioaren eta Funtzio Publikoaren Altxorraren eta Finantza Politikaren Zuzendaritza Nagusia, horretan zentralizatzen baitira kudeaketatik etorritako finantza-fluxuak (Bruselatik jasotako kobratzeak eta azken Onuradunei egindako ordainketak); zentralizatze hori funtsezkoa da Organo betearazleak eta Erakunde bitartekoak sisteman integratuko direla bermatzeko.
• Europako Batzordea.

SISTEMAREN EZAUGARRI NAGUSIAK

EBko informazio-sistema horrek Aurrekontu eta Gastuetako Estatuko Idazkaritza du egoitza. Funtzionalki Europako Batasuneko Funtsen Zuzendaritza Nagusiaren mende dago, eta, teknologikoki, Estatuko Administrazioaren Kontu-hartzailetza Nagusiaren aurrekontu-informatikako zerbitzuen esku dago. Hainbat modulu ditu, horietako bakoitzak xede ezberdina du, eta elkarrekin lotuta daude elkarreragingarritasun-interfazeen bidez.

Aurreko sistema Estatuko Administrazioaren Kontu-hartzailetza Nagusiaren aurrekontu informatika (AI) ekoizteko zentroan zentralizatuta dago. Erabiltzaileek hiru sarbide dituzte:

• Intraneta: modalitate hau Aurrekontu eta Gastuetako Estatuko Idazkaritza Nagusiko (SEPG) erabiltzaileentzat erreserbatuta dago. Modalitate honetan, IGAE arduratzen da horrela eratutako barne-sarearen kudeaketaz eta konektibitate-gastuaz.
• Internet, hau da, izen horretako sare publikoa. Bi alderdien (erabiltzaileak eta Aurrekontu Informatika) sarbide-hornitzaileen bidez sar daiteke. Kasu honetan, beharrezkoa da sistemara sartzen diren erabiltzaileek nortasuna egiaztatzeko ziurtagiri digitalak izatea.
• Extranet, AGINetik kanpoko EBko eragilearen kargu dauden linea dedikatuak erabilita. Horrela, aurreko kasuan baino erantzun-denbora hobeak lor daitezke (ordaindu egin behar da). Kasu honetan, alderdi bakoitzak bere komunikazioak kudeatu behar ditu, AIk ezarritako estandarrei jarraiki.

Beste ikuspuntu batetik, sistemaren moduluek ezaugarri hauek dituzte:

• Aplikazio-zerbitzari gisara iAS-a (Apache erabiltzen du web-zerbitzari gisara), inprimatze-zerbitzari gisara Reports Server, eta datu-baseen kudeatzaile gisara Oracle 9i erabiltzen duten Sun/Solaris ordenagailuetan gauzatzen dira.
• Java eta PL/SQLrekin garatuta daude.
• Bezero arin bat soilik behar dute, eta HTML eta PDFz integratutako interfaze estandar batetatik eska daitezke haren prestazio guztiak (azken kasu honetan, sistemak formateatutako txostenetarako soilik).

EBko sistemako modulu bakoitzak "fisikoki" datu-base bakar bat izan arren (modulu guztiek kudeatzaile bera partekatzen dute), arrazoi "logikoengatik", hiru datu-base mota simulatzen dira erabiltzaile-mota ezberdinentzat:

• "Organo gauzatzaileak" datu-basea, azken onuradunentzat.
• "Unitate administratzaileak" datu-basea, erakunde administratzaileentzat.
• "Europako Batzordea" datu-basea; Brusela da bezero esklusiboa.

Horrela, hainbat erabiltzailek aldi berean eta paraleloki erabil ditzakete moduluak, elkarri interferentziarik eragin gabe. Hala, informazioa sartu duen pertsonak hala nahi badu soilik izango dute erabilgarri baimendutako erabiltzaileek informazio hori.

SISTEMAREN MODULUEN OINARRIZKO FUNTZIONALITATEAK.

Ikuspegi operatibotik, EBko sistemaren xedea da ELE 2000-2006aren kudeaketa integralaren euskarri izatea, honako hauek ahalbidetuz:

• Egitura-funtsen urte anitzeko programazioa eta urteko kohesio-funtsak egitea (bi kasuetan, finantza-planena eta adierazle fisiko eta finantzarioena).
• Segimendu-gauzatzearen kontsignazioa (finantzarioa eta adierazle fisiko eta finantzarioena).
• Finantza-kudeaketa (duen garrantziagatik, xehetasun handiagoaz azalduko da).
• Aldizkakotasunez (gutxienez urtean behin) egin behar diren Segimendu Batzordeen dokumentazio ofizialaren argitaratzea; Batzorde horietan EBko eragile guztiek hartzen dute parte.
• Birprogramaketak eta hasierako programazioaren aldaketak.

Bestalde, ezarritako datu-eredua oso konplexua izan arren, egitura-funtsei dagokienez, oinarrizko ezaugarri hauek ditu:

• Programa Operatiboak (POak, edo 1. helburuari dagozkion esku hartzeko moduak), Programatzeko Dokumentu Bakarrak (2. helburuko PDBak), eta Batasunerako Interesa duten Programak (BIP) (esparrutik kanpo onartutakoak eta EBko ekimenen kargu daudenak) bereizten ditu.
• Hasierako programa egitea, hura Bruselara aurkeztea eta onartzea PO, PDB eta IKP mailan egiten diren ekintzak dira. Ondoren, programazio horretatik xehetasun handiagoko programazio osagarri bat garatu behar da (POMedida eta ICMedida).
• Finantza- eta adierazle-gauzatzea desagregazio-maila (oraindik eta) handiago batean jasotzen da (Proiektu, Operazio edo Jarduera izenekoa). Maila horretan, bi proiektu-mota bereizten dira:
  • Azpiegitura-proiektuak; aurrekontu-inbertsioekin parekatu daitezke.
  • Laguntza-proiektuak; diru-laguntza publikoekin antzekotasun handia dute (artikuluan, gainerakoan, "laguntza" hitza zentzu zabalagoan erabiltzen da, eta termino horren barruan sartzen dira zentzu hertsian laguntzak direnak eta azpiegiturak finantzatzen dituztenak).

Lehen adierazi den bezala, EBko sistemak EBko laguntzei buruzko finantza-kudeaketa ahalbidetzen du. Kudeaketa horrek, aldi berean, koherentzia ematen dio sistemari, organo gauzatzaileen integrazioa sustatzen du, eta alderdirik erabakigarriena da. Erantsitako eskeman, Fondos 2000en ezarritako egitura-funtsen kudeaketaren mugarri nagusiak jasotzen dira:

• Organo gauzatzaileek (azken onuradunak ere deituak) kofinantzatutako proiektuen gauzatzea atzitzen dute sisteman.
• Aurreko informazioan oinarrituta, bitarteko erakundeek administrazio-unitatera bidaltzen dituzten (sistemaren barruan) ziurtagiriak egiten dituzte.
• Unitate horrek, Kudeaketa Agintaritza gisara, gastu-aitorpenak eta errenboltso-eskaerak sortzen ditu, eta elektronikoki eta eskuz sinatutako paperean, Batzordeari igortzen dizkio.
• Batzordeak Altxorrera bidaltzen ditu funtsak, eta Espainiako Bankuko kontura transferitzen du laguntza.
• Ondoren, dagokion unitate-administratzaileak, ordainketa-agintaritza gisara jardunez, EBko laguntza sortzen parte hartu duten azken onuradunen artean egiten du banaketa, eta Altxorrera bidaltzen du aurrekontukoa ez den ordainketaren agindua. Ondoren, Altxorrak azken onuradunari transferitzen dio laguntza.

Beraz, finantza-kudeaketak "goranzko" zentzua du (informazio desagregatua - agregatutako informazioa) proiektuak gauzatzen direnetik Batzordeari ordaintzeko eskatu eta Altxorrari kobratzeko eskatzen zaion arte. Une horretatik aurrera, "beheranzko" zentzua hartzen du (informazio agregatua - informazio desagregatua).

Era berean, finantza-kudeaketan itzultze-prozesuak (eskudirutan edo konpentsazio bidez egindakoak) eta hainbat arrazoigatik (gauzatze-erorketak, akatsen zuzenketak, birprogramaketak, finantza-zuzenketak eta abar) egindako finantza-doiketak aurreikusten dira.

Beraz, esku hartzeko modu berean (zehaztasun mailagatik, Programa Operatibo batekin parekatu daiteke) hainbat administrazio eta sektoretako organo gauzatzaileek parte hartzen dute: administrazio zentralak, eskualdekoak, tokikoak, enpresa publikoak, pribatuak eta abar. Aipatutako organo gauzatzaileen egikaritzeak, hasieran, bereizita jasotzen dira; ondoren, agregatu egin behar dira, Batzordeari aurkeztutako gastu-aitorpenak eta ordainketa-eskaerak Programa Operatibo mailan egin behar baitira, zeinetan ere EBko laguntzak jasotzen diren.

Hori dela eta, eta dirua Altxorrean sartu ondoren, hura banatu egin behar da, organo gauzatzaile bakoitzari dagokion zatia transferitzeko, Bruselaren transferentzia eragin duen gauzatzean izandako partaidetzaren arabera.

Prozedura konplexua da; izan ere, Batzordeak desziurtatzeak (gauzatze-erorketak), akatsak eta batez ere, birprogramaketak eta finantza-zuzenketak egin ditzake. Horrek aldatu egiten ditu hasierako finantza-planak eta egindako gauzatzea; informazio hori ezinbestekoa da azken onuradunei egin beharreko transferentziak kalkulatzeko.

ELE 2000-2006an errenboltso-printzipioak agintzen du, eta EBko laguntzak emateko, onartutako finantza-planen urteroko portzentaje jakin batzuk gainditu behar ditu.

Beraz, aipatutako arrazoiengatik finantza-planak edo jasotako gauzatzea aldatzen direnean, ohikoa da Organo gauzatzaileei egindako errenboltsoak aldatzea. Horretarako, sisteman beharrezko doiketak sortzen dira, etorkizunean "konpentsazioz" baliogabetu beharrekoak, kudeaketa aurrera doala; hori guztia, organo horiei eskudirutako itzultzeak ekiditeko.

KANPOKO SISTEMEKIKO HARREMANAK.

Normala denez, goian deskribatutako sistema komunitarioak Ogasun Ministerioaren eta Funtzio Publikoaren Europar Batasunaren Funtsen Zuzendaritza Nagusiaren kudeaketari laguntzea du xede batez ere; ez dio, beraz, prozesuan parte hartzen duten Agente guztien kasuistika askotariko eta konplexuari erantzun nahi.

Horregatik, sistema espezifiko propioak izan behar dituzte Agenteek (Ogasunaren ikuspuntutik, bere sistematik kanpokoak dira horiek). Sistema komunitarioaren datu-basea elikatu behar duen informazioaren zati handi bat kanpoko sistemetan jasota dagoenez eta sistema komunitarioaren informazioa bera sistema horietara transferitu behar denez, hainbat prozesu garatu eta ezarri dira haien arteko informazio-trukea errazteko.

Horretarako, eta aipatutako moduluetan aurreikusitako transakzioez gain, datuak trukatzeko formatu normalizatuak zehaztu dira kanpoko fitxategietatik sistemara informazioa kargatu ahal izateko.

Prozedura hori erabiltzeko, EBko sisteman sartu behar dute erabiltzaileek, eta haien tokiko sare-ingurunean deskargatzea nahi duten fitxategia aukeratu behar dute. Ondoren, datu-basean gorde nahi den informazioaren osotasuna, trinkotasuna eta erredundantzia-eza bermatzen duten balioztapenak "igaro" behar dira.

Era berean, EBko sistematik kanpoko datu-baseak elikatzeko egin behar diren informazio-deskargak antzeko modu batetara egin daitezke; hau da, erabiltzaileak normalizatutako fitxategi bat sortzen du, eta haren sare-ingurunean gordetzen du, ondoren tratatu ahal izateko.

Datuak trukatzeko formatu guztiek izaera "irekia" dute (TXT, XML eta abar). Saihestu egin dira jabegoa duten luzapenak (XLS, MDB eta abar). Izan ere, azken horiek ofimatikako produktu jakin batzuk edukitzera behartzen dituzte erabiltzaileak. Izapide hori erabiliko da sistema eta bezeroaren arteko elkarreragingarritasun-interfaze osorako.